کشف قاره هفتم یا قاره کثیف!
در میان آب های نیلگون اقیانوس آرام در منطقه ای میان جزایر هاوایی و سواحل آمریکای شمالی، بزرگترین مجموعۀ زبالۀ جهان شناور است.
مجموعه ای که با افزایش تولید زباله توسط انسان و پراکنده کردن آن در
طبیعت و خصوصاً در مناطق ساحلی و اقیانوسها، روز به روز بزرگتر میشود.
مجموعه ای که متشکل از زباله های پلاستیکی، اعم از بطریهای پلاستیکی،
کیسه های پلاستیکی و… است؛ که اکنون به حدی بزرگ شده است که دانشمندان و
پژوهشگرانی که به تازگی با کمک آخرین عکسهای ماهواره ای آن را اندازه
گیری کرده اند، از آن به عنوان “قارۀ هفتم” یاد میکنند.
این مجموعه زبالۀ پلاستیکی شناور در آبهای اقیانوس آرام، به طور اتفاقی
در سال ۱۹۹۷ توسط چارلز مور، پژوهشگر محیط زیست و دریانورد اسکاتلندی کشف
شد. ولی طی ۱۵ سال اخیر، با وجود هشدارهای پیاپی وی و خصوصاً فعالان دفاع
از محیط زیست سازمان “گرین پیس. Greenpeace” ، نه تنها برای مقابله با این
پدیده آلاینده اقدامی نشده است، بلکه به دلیل افزایش تولید فراورده های
پلاستیکی و رها کردن زباله های پلاستیکی در طبیعت و در اقیانوسها، مساحت
“قارۀ هفتم” در حال حاضر به اندازهی یکسوم ایالات متحدۀ آمریکا و یا به
عبارت دیگر، یک سوم قارۀ اروپا افزایش یافته است.
قاره هفتم در کجا قرار دارد
 | This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 500x288px. |
بنا به نتایج تحقیقات پژوهشگران “بنیاد تحقیقات دریایی آلگالیتا” ، یکی از معتبرترین مؤسسات فعال در این زمینه، از حدود نیم قرن پیش زباله های پلاستیکی و شناور در اقیانوس آرام، در منطقه ای میان سواحل کالیفرنیا و سواحل هاوایی، به دلیل وجود نوعی گرداب طبیعی در این نواحی جمع شده اند.
این منطقه از یک سو به دلیل اینکه محل عبور و مرور کشتی های بارکشی و نفت کشی نیست و از سوی دیگر به دلیل دوری سواحل، مکانی تفریحی به حساب نمی آید، سالها از چشم ناظران پنهان بوده و بدین ترتیب مجموعۀ زباله ها روز به روز بزرگتر شده اند.
اکنون مساحت “قارۀ هفتم” بالغ بر سه و نیم میلیون کیلومتر مربع اندازه گیری شده است. یعنی به طور مثال، شش برابر مساحت کشور فرانسه و بیش از ۵٫۳ میلیون تن زبالۀ پلاستیکی، آن را تشکیل می دهد و در اکثر این مجموعه، عمق زباله های قارۀ هفتم به بیش از ۳۰ متر در اعماق اقیانوس آرام محاسبه شده است.
| This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 500x298px. |
بنا به آخرین آمار و ارقام منتشر شده توسط گرین پیس Greenpeace، سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تن فراوردۀ پلاستیکی تولید میشود که از این میزان، ۱۰درصد فرآورده ها که پس از مصرف به زباله تبدیل میشوند، به اقیانوس ها ریخته میشوند؛ یعنی ۱۰میلیون تن پلاستیک در سال. که بازهم در این میان، ۷۰درصد زباله های پلاستیکی به اعماق اقیانوس ها میروند، ولی ۳۰درصد باقیمانده در سطح آب شناور میماند؛ یعنی سه میلیون تن زبالۀ پلاستیکی در سال، اعم بطری، کیسه و غیره…
خطر بزرگ فراورده های پلاستیکی این است که مدت زمان لازمه برای از بین رفتن طبیعی آنها بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ سال به طول می انجامد و تنها در چند سال اخیر، تمهیدات مختلفی در کشورهای صنعتی و پیشرفتۀ جهان برای مقابله با این معضل اتخاذ گردیده است.
مثلاً تولید پلاستیک هایی که به طور طبیعی در مدت زمان کمی و بدون آسیب رساندن به محیط زیست، خود به خود تخریب میشوند و یا توقف توزیع کیسه های پلاستیکی در فروشگاه ها و تشویق مشتریان به استفاده از کیسه های بزرگی که بارها قابل استفاده باشند.
بنا به اظهارات پژوهشگران امریکایی انستیتوی اقیانوس شناسی “اسکریبپس. scripps”، در میان نمونه برداری های مختلف انجام گرفته، برخی زباله های پلاستیکی یافت شده ۵۰ سال پیش تولید شده اند؛ و اما مشکل دیگر این است که این پلاستیک ها به مرور زمان متلاشی میشوند، ولی در ساختار مولکولی آنها تفاوتی ایجاد نمیشود و در نتیجه نوعی مادۀ شن مانند به وجود می آید که برای بسیاری از آبزیان و پرندگانی که زیستگاهشان در این نواحی است، به عنوان غذا تلقی میشود.
| This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 500x321px. |
بدین ترتیب، بنا به آمار و ارقام منتشر شده توسط گرینپیس. Greenpeace، سالانه یک میلیون پرنده و نزدیک به ۱۰۰هزار پستاندار آبزی در اثر استعمال آلاینده های پلاستیکی، جان خود را از دست می دهند و اکنون ۲۶۷ نوع آبزی به دلیل مجاورت با قارۀ هفتم، در خطر انقراض قرار دارند.
خطر جدی دیگر این است که این مولکول های پلاستیکی وارد معدۀ آبزیان و پرندگان شده، هضم نمی شوند و مانند اسفنجی عمل میکنند که سموم مختلف را جذب خود کرده و جمع آوری میکنند. در نتیجه، در بدن بسیاری از ماهیهای این مناطق که مورد آزمایش قرار گرفته اند، میزان سموم میلیون ها بار بیشتر از حد نصاب عادی محاسبه شده است.
در نتیجه، این آلاینده ها میتوانند از این طریق وارد چرخۀ غذایی انسان بشوند. به طور مثال، پژوهشگران اتحادیۀ کانادایی تحقیقات جانوری یکصد پرندۀ مهاجری را مورد آزمایش قرار داده اند که مسیر مهاجرتشان بر فراز همین قارۀ هفتم است. آپژوهشگران در معده و دیگر اجزاء سیستم گوارشی آنها بیش از ۲۳۰ تکۀ پلاستیکی پیدا کرده اند که در این میان، تنها ۲درصد این پلاستیکها صنعتی بوده و ۹۸درصد این آلاینده های پلاستیکی از زباله های خانگی تولید شده اند. به طور مثال درِ بطری، چسب زخم، پلاستیکهای نرم مانند کائوچو و یا قوطی های پلاستیکی.
اما فاجعۀ سونامی ژاپن در سال ۲۰۱۱ نیز سبب شد میلیونها شیء بزرگ و کوچک که از شهرهای ساحلی ژاپن در اقیانوس پراکنده شده، به دلیل فرایند گرداب طبیعی در میان اقیانوس آرام، یعنی همان گردابی که سبب تشکیل مجموعۀ غولپیکر زباله های پلاستیکی شده است، قارۀ هفتم را بزرگتر کند.
حال به ابتکار مشترک چند سازمان و نهاد غیردولتی فعال در زمینۀ حفاظت از محیط زیست فرانسوی، قرار است به زودی گروهی پژوهشگر و متخصص محیط زیست و اقیانوس شناس با یک کشتی بادبانی ساخته شده در سال ۱۹۳۸، به شناسایی قارۀ هفتم بروند.
| This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 500x331px. |
به گزارش رادیو فرانسه، هدف این دانشمندان تحقیق دقیقتر و خصوصاً شناساندن خطر بسیار بزرگ توسعۀ این معضل برای تعادل زیست محیطی کل اقیانوسها و در نتیجه کرۀ زمین است.
البته بسیاری از همین فعالان تأکید دارند که به دلیل عظمت کنونی این مجموعه و هزینۀ سرسام آور لازمه برای پاکسازی آن، تنها کاری که میتوان برای مقابله با بزرگتر شدن آن کرد، این است که از مصرف و تولید بیرویۀ پلاستیک خودداری کنیم. زباله های پلاستیکی صنعتی و خصوصاً خانگی را در چرخۀ بازسازی قرار دهیم و هریک از شهروندان کرۀ زمین با رفتار مسئولانه و حافظ محیط زیست، بتوانیم گامی در جهت جلوگیری از رشد و توسعۀ روزافزون قارۀ هفتم برداریم.
منبع : فرز دات آی آر
