شهرخبر، از نظر شما معتاد کیست؟ کسی که قیافه ای ژولیده دارد، دائم خمار است، نمی تواند درست حرف بزند و...؟ متخصصان می گویند کسی که چهار تا شیرینی خامه ای بزرگ را پشت سر هم می خورد شکمو نیست بلکه معتاد به شیرینی است!

در هفته های اخیر خبر جالبی منتشر شد با این مضمون که مقامات بهداشت عمومی هلند شکر را خطرناک ترین اعتیادآور زمان نامیدند و وضع مقرراتی بر فروش و مصرف شکر را خواستار شدند. ماجرا به همین جا ختم نمی شود چون سرپرست این سازمان خواستار اعمال مالیات و همچنین اخطارهایی مانند برچسب سیگارها روی محصولات حاوی شکر شد. به نظر شما شکر واقعاً تا این حد خطرناک است؟ کمتر کسی پیدا می شود که بتواند به یک نان خامه ای بزرگ نه بگوید. البته اگر به مقدار متعادل مصرف شود هیچ اشکالی ندارد و رژیم غذایی ما را کامل می کند. شکر سوخت مورد نیاز مغز را تامین می کند و وجودش برای عملکرد طبیعی بدن ضروری است. اما مصرف شکر زمانی خطرناک می شود که بیش از حد خوراکی های شیرین مصرف کنیم. اینجا است که ممکن است بعد از مدتی به مواد غذایی شیرین معتاد شویم و دائم به مصرف شیرینی فکر کنیم و اگر برای رمدتی از این نوع خوراکی ها دور بمانیم، درست مانند معتادان سر درد و بدن درد بگیریم و بی تابی کنیم. اگر از طرفداران پروپاقرص شکلات و شیرینی هستید درباره خطرهای شکر محتاط باشید.

چرا شکر خطرناک است؟

شما به سم علاقه دارید؟ سم سفید اشتهایتان را تحریک می کند؟ اگر مدتی این سم را مصرف نکنید دچار سردرد و بدن درد و هزار و یک گرفتاری دیگر می شوید؟ تصور می کنید داریم درباره مواد مخدر صحبت می کنیم؟ درست حدس زدید اما منظورمان آن مواد مخدری که تصور کردید نیست؛ بلکه داریم درباره شکر حرف می زنیم. بسیاری از متخصصان تغذیه معتقدند شکر سم سفید است؛ البته شکر به خودی خود سمی نیست و زمانی مشکل ساز می شود که بیش از حد آن را مصرف کنیم. شکر آرام آرام بدن را تحت تاثیر قرار داده و به تدریج مشکلاتی را ایجاد می کند. این مشکلات درباره افراد معتاد به غذاهای شیرینی سریع تر بروز می کند. مصرف شکر با بروز چند مشکل عمده در ارتباط است:

ـ احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.
ـ عملکرد طبیعی مغز را مختل می کند.
ـ با افزایش فشارخون در ارتباط است.
ـ خطر بسته شدن رگ ها و بروز بیماری های قلبی را بالا می برد.
ـ چاقی و افزایش وزن را به همراه دارد. خودتان هم که بهتر می دانید چاقی مادر بسیاری از بیماری هاست.
ـ به تدریج سبب پوسیدگی دندان ها می شود.
ـ بعضی از متخصصان بر این باورند مصرف غذاهای شیرین با بروز میگرن در ارتباط است.
ـ پیری زود هنگام پوست را به دنبال دارد.

چطور به شیرینی معتاد می شویم؟

این اعتیاد ربطی به رفیق بد و زغال خوب ندارد! شاید در اطرافتان دیده یا شنیده باشید که بعضی از افراد بیش از حد به شکر، شکلات و شیرینی وابسته اند و با مصرف مقادیر بسیار زیادی شکر در رژیم غذایی شان، الگوی تغذیه ای ناسالمی را دنبال می کنند. اعتیاد به شکر می تواند ریشه های روانشناختی و احساسی داشته باشد. شکر خلق و خوی شما را بهتر می کند و ترکیباتی دارد که سبب ترشح «هورمون های شادی» می شود.

یکی از این هورمون ها سروتونین است که وارد رگ ها شده و سبب خوشحالی می شود. این قابلیت شکر در شاد کردن سریع آدم ها باعث می شود بعضی از افراد افسرده و غمگین، جذب شکر شوند و برای بهبود حال شان بیش از حد مواد غذایی شیرین بخورند. بدین ترتیب دل کندن از خوراکی های شیرین، دشوار یا غیر ممکن می شود و در کنار افسردگی مشکلات دیگری هم سراغ شان می آید. از سوی دیگر ورود مقدار زیادی شکر به بدن سبب ترشح هورمون انسولین می شود تا قند خون در سطح طبیعی اش حفظ شود. این مسئله می تواند افراد معتاد به شیرینی را در معرض ابتلا به بیماری دیابت قرار دهد.

نشانه ها چه می گویند؟

اگر می بینید هر وقت افسرده، تنها،‌ بی حوصله یا نگران می شوید، به سرعت به شیرینی فکر می کنید یا دل تان می خواهد یک تکه شکلات بخورید، بدانید به احتمال زیاد معتاد به شکر هستید، علاوه بر این وقتی در مدت ۲۴ ساعت قند و شیرینی به بدن شما نمی رسد، ممکن است علائمی مانند سردرد، بی حالی و خستگی را تجربه کنید یا نسبت به اتفاق های اطراف تان زیادی حساس شوید. همه اینها نشان می دهد اعتیاد شما جدی است و باید برای ترک این عادت دست به کار شوید.

شیرینی کمتر، زندگی بهتر

ترک اعتیاد به شکر کار ساده ای نیست. شاید در روزهای اول دوری از شیرینی های مختلف برایتان سخت باشد ولی باید صبوری به خرج دهید و قوی باشید. با دنبال کردن این توصیه ها می توانید این عادت غذایی ناسالم را ترک کنید و رژیم غذایی سالم تری داشته باشید.

ـ ورود محصولات شیرین به آشپزخانه تان را محدود کنید. کمتر مواد غذایی شیرین بخرید و از دوستان و آشنایان بخواهید به بهانه های مختلف برایتان شیرینی و شکلات نیاورند.
ـ به دنبال دستور غذاهای سالمی باشید تا بتوانید آنها را با میان وعده های شیرین جایگزین کنید. میوه، سبزیجات و مغزها انتخاب های خوبی هستند.
ـ زمان مشخصی از روز را به خوردن وعده های اصلی غذایی اختصاص دهید. وقتی به موقع و سر ساعت غذا می خورید، قند خون شما در وضعیت پایدارتری قرار می گیرد. در نتیجه در طول روز کمتر احساس گرسنگی می کنید و به دنبال خوراکی های شیرین کم ارزش نمی روید.
ـ بهتر است رژیم غذایی شما مقدار متناسبی از فیبر و هیدرات کربن (شامل نان سبوس دار و سبزیجات) و مقدار کمی چربی و پروتئین کم چرب باشد.
ـ ورزش کنید. با انجام تمرین های بدنی میل شما نسبت به خوردن شیرینی به طور قابل توجهی کمتر می شود. وقتی ورزش می کنید سطح هورمون سروتونین در بدن شما افزایش می یابد ـ همان هورمونی که با خوردن غذاهای شیرین هم در بدن شما تولید می شود ـ در نتیجه ورزش کردن به اندازه خوردن شکلات و شیرینی خلق و خوی شما را بهتر می کند و خوشحال تر می شوید.

چقدر شکر کافی است؟

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چه میزان شکر برای بدن کافی است؟ متخصصان تغذیه می گویند مقدار مصرف مجاز شکر برای مردان ۷۰ گرم و برای زنان ۵۰ گرم در روز است. البته این مقدار به جثه، سن و میزان فعالیت هر فردی بستگی دارد؛ ۵۰ گرم شکر تقریباً معادل ۱۳ قاشق چایخوری شکر در یک روز است.

پژوهش ها نشان می دهند شکر موجود در رژیم غذایی تنها ۱۰ درصد از انرژی مورد نیاز روزانه بدن را تامین می کند. چندان فرقی هم نمی کند این شکر از چه منبعی باشد. بنابراین نسبت به ورودی شکر به بدن تان حساس باشید. وقتی برای خرید مواد غذایی راهی سوپرمارکت ها می شوید، بهتر است به میزان شکر محصولات کارخانه ای مختلف توجه کنید. گاهی وقت ها بعضی از کنسروها و سایر مواد غذایی به نظر طعم شیرینی ندارند اما در مراحل تولید به آنها شکرهای مصنوعی یا طبیعی اضافه می شود. اگر می بینید روی برچسب محصولی نوشته شده در هر ۱۰۰ گرم بیش از ۱۵ گرم شکر دارد، بدانید جزو فرآورده های شیرین است که مصرف زیاد آن از سوی متخصصان توصیه نمی شود. بهتر است به دنبال محصولاتی باشید که در هر ۱۰۰ گرم، کمتر از پنج گرم شکر دارند.

قند مصنوعی و مشکلات آن

شواهد زیادی وجود دارند که نشان می دهند مصرف زیاد قند و شکر سلامت ما را تهدید می کند و می تواند عامل بروز بیماری های مختلفی باشد. همین موضوع سبب شده خیلی ها که عاشق شکر هستند ولی از خوردن آن منع شده اند، به مصرف شیرین کننده های مصنوعی مانند ساخارین، اسپارتام و... روی بیاورند. محصولاتی مانند نوشابه های رژیمی دارای همین قندهای مصنوعی هستند. ویژگی این شیرین کننده ها این است که کالری کمی دارند یا اصلاً‌ بدون کالری هستند. علاوه بر این تنها بخشی از شیرین کننده های مصنوعی جذب بدن شده و سریع از راه ادرار دفع می شوند. شاید شما هم جزو افراد چاقی هستید که سال های سال به خوردن شیرینی عادت کرده اند و نمی توانند از اعتیاد به قند و شکر دست بکشند. اما استفاده از این قندهای رژیمی چندان هم بی خطر نیست و به گفته متخصصان تغذیه مشکلات زیر را به همراه دارد:

شیرین کننده ها ی مصنوعی خاصیت تجمعی دارند؛ یعنی ممکن است به غلظتی برسند که سرطان زا شوند. بنابراین اگر این شیرین کننده ها در رژیم غذایی شما وجود دارند بهتر است فقط به مصرف یک نوع شیرینی کننده اکتفا نکرده و از ترکیبات مختلف استفاده کنید. این شیرین کننده ها گاهی اوقات برای بیماران دیابتی هم تجویز می شوند. اگرچه آنها باعث کاهش کالری شده و در کنترل دیابت نقش دارند ولی ذائقه شیرین را از بین می برند چون مزه شان نزدیک به قند و شکر طبیعی است. یکی از اهداف کنترل دیابت این است که ذائقه شیرین در فرد از بین برود اما با این روش تمایل به خوردن شیرینی همچنان باقی می ماند.

سیب زمینی هم قند دارد

ممکن است تصور کنید ذائقه شما شیرین نیست اما عاشق چیپس، سیب زمینی سرخ کرده و انواع غذاهای تهیه شده با سیب زمینی باشید. این غذاهای نشاسته ای شامل هیدرات کربن پیچیده هستند که در بدن شکسته شده و به قندهای ساده تبدیل می شوند؛ در نتیجه این نوع غذاهای نشاسته ای هم می توانند قندخون را افزایش دهند. پس اگر می خواهید قند کمتری به بدن تان برسانید در مصرف غذاهای نشاسته ای مانند برنج، نان و سیب زمینی زیاده روی نکنید. خوراکی هایی مانند پاستا، نان سفید، چوب شور و بیسکویت از نشاسته های تصفیه شده تهیه می شوند و اثرهایشان به مراتب بدتر است.

روش از بین بردن ذائقه شیرین

یکی از بهترین راه حل های پیشنهادی برای مصرف کمتر قند و شکر این است که ذائقه تان را کم کم تغییر دهید و از قندهای ساده به میزان کمتری استفاده کنید. بهتر است به عنوان میان وعده غذایی میوه تازه یا خشکبار بخورید تا ذائقه شما به غذاهای کم شیرین و سالم عادت کند. نگران نباشید، اگر مصرف مواد قندی را کنار بگذارید دچار ضعف و بی حالی نمی شوید و با داشتن رژیم غذایی مناسب پس از مدتی به وزن ایده آل می رسید و تندرست می مانید.

اگر به شکر و به طور کلی شیرینی اعتیاد دارید...

با روانشناس مشورت کنید تا دلیل اصلی این اعتیاد را شناسایی کنید.
به تدریج ذائقه تان را تغییر دهید و سعی کنید از قندهای طبیعی مانند عسل بیشتر استفاده کنید.
به هیچ وجه قندهای مصنوعی مانند ساخارین را جایگزین شکر و شیرینی نکنید. حواس تان به میزان قند موجود در محصولات غیر قندی مانند کنسروها باشد.

تندرستی