یزید، مجرم اصلی در فاجعه خونبار کربلا بود، تنها سه سال پس از این فاجعه در 38 سالگی با ننگ‌آمیزترین مرگ‌ها از دنیا رفت و با مرگش، حکومت ننگین خاندان ابوسفیان نیز پایان یافت.
 
 تاریخ اسلام از قاتلان امام حسین (ع) به عنوان شقی‌ترین و بی‌رحم‌ترین افراد یاد می‌کند. افرادی که به طمع درهم و دینار و در بالاترین حالت، حکومت ری و قبای حکمرانی بر گروه مردمان، خون فرزند رسول گرامی اسلام (ص) را که به خون خدا «ثارالله» تعبیر شده است، ریختند.
با خبر شدن از احوال این افراد پست و دون‌مایه بعد از جنایاتی که در کربلا و عاشورای حسینی انجام دادند، موضوعی است که کنجکاوی مسلمانان و به خصوص شیعیان و دوست‌داران اهل بیت عصمت و طهارت (ع) را برانگیخته است، به همین دلیل با کنکاش در دانشنامه 14 جلدی امام حسین (ع) که به همت انتشارات دارالحدیث قم منتشر شده است و پدیدآورندگان آن مدعی‌اند که کامل‌ترین و معتبرترین مقتل است، سرنوشت جانیان دشت کربلا را استخراج کردیم. در این سلسله گزارش، سرنوشت «یزید بن ‌معاویه»، «عبیدالله ‌بن‌ زیاد»، «عمر بن سعد»، «شمر بن‌ ذی‌‌الجوشن»، «عمرو بن‌ حجاج»، «حرملة‌ بن ‌کاهل»، «خولی‌ بن‌ یزید»، «سنان‌ بن‌ انس»، «زرعه»، «قیس ‌بن ‌اشعث»، «عبدلله ‌بن ‌عقبه»، «عبدالله ‌بن‌ ابی‌‌حصین»، «عبدالرحمان ‌بن ‌ابی ‌خشکاره بجلی» و «حصین‌ بن‌ نمیر» با استفاده از مستندات دانشنامه 14 جلدی امام حسین (ع) بیان می‌شود و اولین بخش آن نیز مربوط به یزید بن معاویه است که دستور قتل امام حسین (ع) را صادر کرد.

* یزید بن معاویه

یزید بن معاویة بن ابی‌سفیان ـ که مادرش مَیسون، دختر بجدل کلبی بود ـ در سال 25 یا 26 هجری، متولد شد و در سال 64 هجری به هلاکت رسید.
وی که مجرم اصلی در فاجعه خونبار کربلا بود، تنها سه سال پس از این فاجعه در 38 سالگی با ننگ‌آمیزترین مرگ‌ها، از دنیا رفت و با مرگش، حکومت ننگین خاندان ابوسفیان نیز پایان یافت.
گزارش‌ها، درباره علت مرگ ناگهانی یزید، مختلف‌اند، اما مورخان، اتفاق نظر دارند که افراط در می‌گساری و بدمستی، موجب هلاکت او گردید.
برخی گفته‌اند: وی هنگام رقص و در حال بدمستی به زمین خورد و مغزش متلاشی شد.
برخی، گاز گرفتن توسط میمونش را که با وی بازی می‌کرد، و برخی، کثرت می‌گساری و قی کردن پیاپی آن را عامل هلاکت او ذکر کرده‌اند.
همچنین گزارش شده که صورت او پس از مرگ، همچون قیر، سیاه شد و با ظاهری چون باطنش به عالم آخرت منتقل شد.
گفتنی است که عباسیان، در سال‌های نخست حکومتشان، قبرهای یزید، معاویه و عبدالملک بن مروان را نبش کردند و استخوان‌های باقی‌مانده آنان را آتش زدند.

در کتاب «سیر أعلام النبلاء» به نقل از محمد بن احمد بن مسمع آمده است: یزید، مست کرد و شروع به رقیصدن کرد. پس با سر به زمین افتاد و سرش شکست و مغزش بیرون زد (و مرد).

در کتاب «الثقات» به نقل از ابن‌حبان آمده است: یزید، شبی مست کرد و شروع به رقصیدن نمود و با سر به زمین افتاد و مغزش متلاشی شد و مرد.

در کتاب «البدایة و النهایة» آمده است: گفته شده که عامل مرگ او (یزید)، این بود که بوزینه‌ای را با خود برد و آن را رقصاند و بوزینه او را گاز گرفت. درباره (عامل مرگ) یزید، جز این را هم گفته‌اند و درستی آن را خدا می‌داند.

در کتاب «اخبارالدول و آثار الدول» آمده است: یزید در ماه ربیع‌الاول سال 64، در کنار «حَوران» مرد و جنازه‌اش به دمشق، منتقل شد. برادرش خالد ـ و گفته‌اند: پسر معاویه ـ بر او نماز خواند و در قبرستان باب الصغیر، دفن شد و گورش اکنون زباله دانی است.

در کتاب «کامل الزیارات» به نقل از عبدالرحمان غنوی آمده است: به خدا سوگند، یزید ملعون، زود مجازات شد و پس از کشتن امام حسین (ع) از آنچه در پی‌اش بود، لذتی نبرد و ناگهانی و غافلگیرانه مرد. مست خوابید و صبح به مرده تبدیل شد و (جسدش) چنان تغییر یافته بود که گویی قیرمالی شده است. او به صورت تأسف‌باری مرده بود.

در کتاب «الفتوح» در یادکرد رفتار سپاه یزید با مردم مدینه و یورششان به مکه به فرماندهی حُصین بن نُمَیر و سنگباران کردن کعبه با منجنیق آمده است: حصین (فرمانده سپاه یزید) نشسته بود که ناگهان مردی شامی پیش وی آمد و سلام کرد و نزدش نشست و گفت: ... یزید بن معاویه مرد و راه خودش را کشید و رفت.
حصین گفت: ... سبب مرگش چه بود؟
آن مردم شامی گفت: شب زیاد شراب خورده بود و صبح، مست از خواب برخاست و قی به او فشار آورد و همین طور ادامه پیدا کرد تا مرد.

در کتاب «انساب‌الاشراف» آمده است: وقتی عبدالله بن علی عباسی به رود ابو فطرس رسید، دستور داد که برای بنی‌امیه اعلام امان کنند. آنان همه در اطراف او گرد آمدند و سپاه خراسانی (حامی بنی عباس) با گرز به آنان یورش آورد و آنها را کشت. عبدالله [هم] جمعیتی از آنان و پیروانشان را به قتل رساند و دستور داد قبر معاویه را شکافتند و چیزی از معاویه جز استخوان باریکه‌ای نمانده بود. قبر یزید بن معاویه را هم شکافتند و جز استخوان‌های بند مفاصل پای او را پیدا نکردند. از عبدالملک بن مروان نیز قطعه‌هایی از سرش پیدا شد ... و هر چه از گورها گرد آورده بودند، آتش زدند.