توجه به داروهای گیاهی به این معنی نیست که داروهای مدرن و یا اصطلاحا" شیمیایی که عمر اکثریت آنها کمتر از50 سال است در رفع آلام بشریت ناتوان بوده اند، بلکه گستره بیماریها و جمعیت رو به افزونی بشر و لزوم برخورداری همه مردم از رفاه جسمانی ، روانی و اجتماعی و نارسایی های موجود در سیستم بهداشتی ، در دسترس نبودن داروهای شیمیایی و هزینه بالای آنها و انحصاری بودن تولید آنها، مدیران بهداشتی اکثر کشورها را ناچار کرده است

دکتر حسین جعفری

گیاهان دارویی چرا ارزشمندند؟ استفاده از گیاهان دارویی در دنیای امروز
دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه  فارماکولوژی
دکتر سید شمسا شریعت پناهی عضو هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد بیمارستان مصطفی خمینی
 
زندگی صحنه ی یکتای هنرمندی ماست                 هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود
صحنه پیوسته   بجاست. .....                               خرم ان نغمه که مردم بسپارند به یاد.

 

 

آثار وشواهد باقیمنده از 500 سال قبل از میلاد مسیح نشان میدهد که سومریان، چینی ها، ایرانیان وهندوها از گیاهان دارویی به مقدار فراوانی دردرمان بیماریهای خود استفاد می کرده اند. امروزه نیز در بسیاری از کشورهای توسعه یافته ودر حال توسعه، روش های درمانی متکی بر گیاهان دارویی هنوز اعتبار دارد.
استفاده از گیاهان دارویی در دنیای امروز
بررسی ها نشان داده است که حدود 70 درصد از جمعیت دنیای امروز بطور نسبی یا کامل به درمانهای گیاهی متوسل می شوند.
امروزه در کشور آلمان بالغ بر 7000نوع دارو بصورت قرص، کپسول، آمپول وشربت با منشاء گیاهی تولید میشودو67% داروهای مصرفی در کشور سویس و37% از داروهای صنعتی در درآمریکابا داروهای گیاهی جایگزین شده اند. سالانه در کشور فرانسه 15 ملیون نفر به گیاه درمانگر  مراجعه می کنند که خود نشان از محبوبیت گیاهان دارویی دارد . از لحاظ اقتصادی نیز این گیاهان جایگاه ویژه ای دارند و یکی از کمپانی های امریکایی  فقط محصولات حاصل از یک گیاه دارویی  را به میزان 280 ملیون دلار صادر نموده است. و شش  کشور پیشرفته جهان یعنی آمریکا ،انگلستان ، فرانسه ، آلمان ، سویس و ژاپن فقط در یک سال رقمی معادل 700 ملیون دلار گیاهان دارویی و مشتقات و محصولات  حاصل از آنها را وارد نموده اند.  در چین  بکارگیری داروهای گیاهی کاملا" تثبیت شده است بطوری که بیش از پنج هزار گیاه دارویی  700 کارخانه رسمی  تولید داروهای گیاهی با امتیاز انحصاری و1500 کارخانه تولید عصاره گیاهی در این کشور وجود دارد.
 

 

استقبال مردم چگونه است؟
بر اساس پژوهشی که اخیرا" در یک کلینیک دانشگاهی در ایالات متحده ، انجام شده است از 114 بیمار( با انتخاب تصا دفی )
22 درصد آنها حد اقل یک بار از داروهای  گیاهی استفاده کرده اند. همه این مسایل  نشان دهنده توجه وافر مردم  کشورهای مختلف به گیاهان دارویی است ، اگر چه عواملی چون عدم حضور پزشک و یا عدم  وجود داروها (بخصوص در کشور های جهان سوم ) می تواند محرکی برای استفاده از گیاهان دارویی تلقی شود، اما تحقیقات انجام شده نشان می دهد که عوامل فرهنگی و اجتماعی در این امر بسیار موثر است. در واقع اعتمادی که عده ای از مردم  به این گیاهان دارند ، در دسترس بودن و ارزانتر بودن نسبت داروهای شیمیایی و کارآیی نسبی آنهاست. سازمان جهانی بهداشت به دولت های جهانی توصیه می کند که اهمیت و توجه لازم را  به استفاده از سیستم های سنتی طب خود و بخصوص گیاهان دارویی معطوف کنند وبا سازماندهی مناسب  آنها ، در جهت بهینه سازی سیستم های سلامت ملی گام بردارند.
آیا طب مدرن باید فراموش شود ؟
توجه به داروهای گیاهی به این معنی نیست که داروهای مدرن و یا اصطلاحا" شیمیایی  که عمر اکثریت آنها کمتر از50 سال است  در رفع آلام بشریت ناتوان بوده اند، بلکه گستره  بیماریها و جمعیت رو به افزونی بشر و لزوم برخورداری  همه مردم  از رفاه جسمانی ، روانی و اجتماعی و نارسایی های موجود در سیستم بهداشتی ، در دسترس نبودن داروهای شیمیایی و هزینه بالای آنها و انحصاری بودن تولید آنها، مدیران بهداشتی اکثر کشورها  را ناچار کرده است که برخوردی واقع بینانه تر با گیاهان دارویی داشته باشند البته ای نکته نباید فراموش شود که بسیاری از داروهای شیمیایی منشاء گیاهی دارند. در حال حاضر حدود 70-60 درصد از داروهای شیمیایی موجود از اجزای گیاهی تهیه می شوند و غالب اسانس های خوراکی و صنعتی ، رنگ ها و عصاره های مورد مصرف در صنایع غذایی دارای منشاء گیاهی هستند. بدین لحاظ، شش کشور آمریکا، آلمان، فرانسه ، سویس ،ژا پن  و انگلستان از بزرگترین  واردکنندگان  گیاهان دارویی و از بزرگترین تولید کنند گان داروهای شیمیایی هستند. این کشورها به تنهایی 85-80 درصد واردات گیاهان دارویی در جهان  را به خود اختصاص داده اند.

 

بسیاری از بیماران پیش از مراجعه به پزشک از گیاهان دارویی که قبلا" توسط افراد نزدیک خانواده تجربه شده است و یا دوستان و آشنایان  توصیه کرده اند ، استفاده می کنند، البته باید توجه نمود که داروهای گیاهی نیز همانند داروهای شیمیایی دارای موارد مصرف ویژه و عوارض جانبی هستند و کاربرد صحیح آنها نیازمند شناخت کافی است.
خصوصیت برتر داروهای شیمیایی آن است که مقدار ماده (دوز) موثر و اثرات جانبی  برای هر دارو کاملا" اثبات و مشخص شده  است ولی این مورد در باره گیاهان دارویی صدق نمی کند زیرا که قدرت آنها بسته به شرایط اقلیمی و خاکی که درآن رشد
یافته اندک ملا" تغییر می کند. بر اساس پژوهشی که در بیمارستان  نوباما در کشور ژاپن انجام شده است ، پس از جمع آوری گیاهان دارویی سراسر جهان و آنالیز کردن آنها بسته به محل رشد گیاه و مدت زمان نگهداری تغییرات فراوانی در ماده فعال این گیاهان دیده شد