متاسفانه نسخه های ایرانی که برای یک بیماری توسط بعضی از پزشکان نوشته میشود تداخل های دارویی خطرناک  بهمراه دارد ودر نسخه ها 70% تداخل دیده میشود واین یکی از معضلات مهم پزشکی محسوب میشود. این تداخل در مورد داروهای عصبی و بیماری های عصبی بیشتر دیده میشود.هنر پزشک آنستکه تا آنجا که امکان دارد در نسخه حد اقل دارو را بنویسد چرا که داروها در زمان فعلی اختصاصی نبودده وازطرفی ممکن است در کارخانه ها استانداردهای لازم به خوبی رعایت نگردد. مرگ ومیرهای زیادی در سالهای اخیر به واسطه نسخه های پردارو وعدم توجه به تداخل های دارویی رخ داده است.  درتداخل دارویی ممکن اثر داروی اصلی 2 برابر (summation) یا  چند برابر (synergism ) ویا صفر
 (Antagonism) گردد. در حالت اول 1+1=2         درحالت دوم 1+1=3یا4 ویا5 و بیشتر
درحالت سوم 1+1=0 که طبعا حالت  دوم خطرناک تر است. در نسخه سالمندان به علت  وجود چند بیماری و دریافت چند دارو  این تداخل زیاد دیده میشود.
قابل ذکر است که در مواردی بایستی تداخل باشد مثلا تداخل لیدوکائین و آدرنالین (کارپول) در دندانپزشکی و جراحی برای ایجاد بی حسی بیشتر. در درمان بیماری سل عامل میکربی با یک آنتی بیوتیک جواب نمی دهد درآغاز درمان 4 آنتی بیوتیک و در پایان درمان حداقل 2 آنتی بیوتیک لازم است. اگر عامل زخم معده میکرب باشد درمان با 3
 آنتی بیوتیک  صورت میگیرد. در تزریق پنی سیلین های درد ناک آنرا با پروکایین توام وتجویز می نمایند.
برای اثر بخشی بیشتر پنی سیلین – جی آنرا با پروبنسید همراه می نمایند. داروهای مسکن نظیر آسپیرین و آستامینوفن را با کدیین همراه نموده تا اثر تسکینی دارو بیشتر گردد. از این موارد تداخل های ارزنده زیاد داریم .
داروها ممکن است در جذب، پخش، متابولیسم ودفع (فارماکوکینتیک ) ویا اثر بر ارگان های بدن ( فارماکودینامیک)
با یکدیگر رقابت نمایند. داروها ممکن است با مواد داخل بدن نظیر ویتامینها ، مواد میانجی عصبی ، املاح ویون های بدن و ... تداخل بدهند که آگاهی از این تداخل ها بایستی مورد عنایت پزشکان  قرار بگیرد.

سایر تداخل ها شامل :

2-    تداخل غذا ودارو          

  3- تداخل سیگار و دارو         

4-تداخل الکل ودارو          

5- تداخل ورزش بادارو

6-    تداخل دارو با تست های آزمایشگاهی و    تداخل دارو با گیاهان دارویی  از اهم تداخل ها  به حساب می آیند.
تداخل های مهم ذکر شده ممکن است با داروهای نسخه ای و داروهای غیر نسخه ای( OTC) رخ دهد که هر کدام از اهمیت ویژه ای برخوردارند. بحث را با تداخل های شماره 6  دنبال می نماییم.
برسی وجزییات این مقوله در یک مقاله امکان پذیر نبوده و بیان آن نگارش یک و یا چند کتاب را طلب می نماید.
ما در این مقاله سر نخ هایی را یاد آور میشویم. از مهمترین تداخل های این نوع موارد زیر قابل تعمق است:
تداخل سیر با داروهای ضد دیابت ، داروهای ضد فشارخون  و داروهای قلبی وعروقی،داروهای ضد چربی، داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد انعقاد  و داروهای بیهوشی عمومی و ... 
علت اینهمه تاخل به علت مصرف وکاربرد گیاه سیر در بیماریهای قلبی عروقی ، فشار خون ، دیابت ، بیماری های عصبی و میکربی می باشدکه در مقالات قبلی تا حدودی شرح داده شد.
درمورد تداخل سیر با داروهای بیهوشی تزریقی واستنشاقی  بکمک دانشجویان رشته هوشبری یک طرح تحقیقاتی باعنوان خطرات مصرف سیر قبل از بیهوشی با هالوتان و پنتوباربیتال  را انجام داده که نتایج زیر به دست آمد:
مصرف سیر قبل از بیهوشی با هالوتان (هوش بر استنشاقی ) زمان القاء بیهوشی( Induction ) هالوتان را با اختلاف زیادی کاهش داد.
دوره بیهوشی(Duration) وبرگشت حیوان از بیهوشی ( Recovery) با هالوتان در قیاس با آنهایی که سیر مصرف نکرده بودند  با اختلاف زیاد افزایش یافت.
آگاهی ازاین جریان  برای متخصصین بیهوشی حائزاهمیت است. همچنین مصرف سیر قبل از تجویز دوره اثر و  برگشت از بیهوشی با پنتوباربیتال (داروی هوش بر تزریقی ) را افزایش داد. ضربان قلب دربیماران بیهوش شده با هالوتان بر خلاف مواردی که سیر مصرف نشده بود  منظم بود که این قضیه در مورد پنتوباربیتال صادق نبود.
 
مقاله مربوط به این طرح پژوهشی با عنوان:  خطرات مصرف سیر قبل از بیهوشی با هالوتان و پنتوباربیتال
 در مجله علمی ادراک  دانشگاه علوم پزشکی قزوین شماره4 سال 1385  چاپ گردیده است.  نویسندگان مقاله :
                              
دکتر حسین جعفری سحر کاظمی و سیده فاطمه بی نیاز
مقاله دیگری که بر روی حیوانات آزمایشگاهی کار شده با عنوان:
                         اثرمصرف سیر قبل از بیهوشی بر فرآیند بیهوشی با هالوتان و پنتوباربیتال در موش سوری نر. 
                                              دکتر حسین جعفری ،دکتر حسن جهانی هاشمی، ، سحر کاظمی.
    چاپ در مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، سال 14، شماره 4، زمستان 1386، ص: 21-15
کاربران عزیز برای اطلاع از جزییات می توانند به اصل این مقالات از طریق اینترنت مراجعه نماید.
 
 
 
 
بیماران دیابتی ، فشارخونی ، قلبی  وعصبی دریافت کننده دارو بایستی بدانند که سیر اثر داروها رابیشتر نموده ودر نتیجه با اثرات سمی داروها مواجه میشوند .فرد دیابتیک به شوک هیپوگلیسمی وافرادی که فشارخون بالادارند به هیپوتانسیون وافرادی که طپش قلبی دارند به کاهش ضربان قلب (برادی کاردی) و افراد عصبی با مشکلات قلبی، گوارشی همراه با افت فشار خون مواجه می گردند .
............................................................................................................................................
تعدادی از گیاهان دارویی با داروی معروف  وارفارین  (یک داروی ضد انعقاد خوراکی برای پیشگیری ودردمان سکته های قلبی و مغزی ، ترومبوزها و آمبولی ها) تداخل های خطرناکی دارند. ماحصل این تداخل ها خونریزی شدید را به دنبال دارد. دربیمارستان ها وسایر مراکز بهداشتی ودر منزل مصرف وارفارین بسیار مهم است ومقدار مصرف آن هنرمندانه باید باشد. این دارو علاوه بر سبزیجات و گیاهان با تعدد زیادی از داروها مثل داروهای آرام بخش ، داروهای ضد تشنج، سایمتتدین ،آنتی بیوتیک ها و ویتامینK  و فراورده های حاوی این ویتامین مثلا زرده تخم مرغ، حبوبات (عدس) تداخل   ناگوار دارد.گیاهان زیر با وارفارین تداخل دارند:
سیر ، بابونه ، زنجبیل ،ژینکو( محرک گردش خون ، ضد اسپاسم، کاهنده فشارخون  ودرمان کننده آترواسکلروزیس) .   ژینکو اگر همراه آسپیرین مصرف شود سبب خونریزی میشود.
 
 Ginkgo biloba
جینکو (نام ایرانی ژینکو) در چین به نام پنجه اردک گفته میشود؛ چرا که شباهت زیادی به آن دارد. این گیاه از قدیم به عنوان یکی از گیاهان با اهمیت چین محسوب میشده و برای آن آثار تقویت کننده قلب و ریه قایل بوده‌اند. در اسناد باقی مانده از طب چین قدیم این گونه استنباط میشود که پودر برگهای آن را به منظور درمان آسم به طریقه ی استنشاقی استفاده می‌کرده اند.

وارفارین  با کاهو ، کلم واسفناج نیز تداخل دارد. در وارفاری درمانی به خصوص مصرف با سبزیجات وخوراکی ها  بایستی تست های انعقادی انجام  بشود. مصرف این دارو در افرادی که زخم معده دارند وهمچنین خانمهای باردار قدغن میباشد.(مطالعه کتاب وارفارین ومن ترجمه  خانم دکتر مینو شهیدی متخصص ایمنوهماتولوژیست از دانشگاه علوم پزشکی ایران و همکاران  از انتشارات صبورا سال انتشار 1393توصیه می گردد)
.............................................................................................................................................

گیاهان زیر با داروهای ضد افسردگی تداخل خطرناک دارند:
 
 

جینسنگ (ریشه ان مصرف دارویی دارد که گلوکز را کاهش میدهد)یکیاز گیاهان نیروزا و مقوی که شهرت زیادی در جهان دارد جینسینگ می باشد که بهتر است آن را گیاه جوانی یا نوش دارو بنامیم. شواهد به
 
 
دست آمده حاکی از آن است که این گیاه برای از بین بردن آثار ناشی از خستگی و ضعفِ قوای ذهنی و جسمی موثر است و برای درمان بیمارانی که از دردهای سینه  (بیماری های ریوی) شکایت دارند نیز پیشنهاد می شود. همچنین این گیاه قادر به از بین بردن تومورها و افزایش طول مدت زندگی افراد است . کسانی که آسپیرین، وارفارین و داروهای کاهش دهنده فشار خون مصرف می کنند، نباید جینسینگ مصرف نمایند این گیاه با انسولین و داروهای ضد دیابت تداخل منفی دارد .                                                            
سنبل الطیب (علف گربه ،والرین) اثر داروهای ضد افسردگی را افزایش میدهد.
سیر با داروهای ضد افسردگی تداخل و به طور مضاعف سبب افت فشارخون شده وسبب اختلال در اعمال قلبی میشود
گیاهان زیر با الکل وداروهای آرامبخش ، داروهای ضد جنون، داروهای ضدافسردگی تداخل دارند:
ارمک (ریش بز یا علی پونک ) ، زنجبیل ، بابونه ،سنبل الطیب ،کاوا
گیاه ارمک (Hawthorn)  حاوی افدرین بوده و  سبب تغییر درفشارخون، ضربان فلب ، سردرد ولرزش وبیخوابی با تئوفیلین وترکیبات گزانتین میشود.

 
گیاه ارمک با داروهای ضد فشارخون بالا سبب کاهش اثر داروها شده وفشارخون را افزایش میدهد.
کاوا  نوعی درخت فلفل در استرالیا بودهو به عنوان داروی مدر وضدعفونی کننده الت تناسلی است و دارای اثرات ضد اضطرابی ، ضد دردی وخواب  آوری می باشد ،بدین ترتیب بایستی از مصرف توام این گیاه باداروهای خواب آور وضداظطراب  ممانعت نمود. بطور تجربی دیده شده این گیاه با داروی ضد پارکینسون لودوپا  تداخل و مشکلاتی را در پی دارد.
...............................................................................................................................................
 
 
گل هزارجشم  یا گل شهناز (گل راعی ، گل چاپی )

 دارای اثرات ضد افسردگی،  ضد اسپاسم ، آرام بخش ،ضد درد وضد  ویروس است لذا مصرف
این گیاه  با داروهایی چون دیگوکسین (مقوی قلب ) وداروهای ضد ویروس تداخل ایجاد شده وسطوح

خونی این داروها کاهش و پاسخ مناسبی از داروها به دست نمی آید.
گیاه شیرین بیان  که برای زخم معده  استفاده میشود وداروی موثره آن کربنکسلون میباشد با داروی دیگوکسین  سبب کاهش مضاعف پتاسیم شده که پیامدهای ناگوار به دنبال دارد وبایستی پتاسیم بیماران چک گردد.

این گیاه با داروهای مدر، داروهای ضد فشار خون بالا تداخل ناجور در پیدارد که طبعات آن  کاهش پتاسیم وافزایش فشارخون می باشد. این گیاه کاهش پتاسیم وافزایش سدیم را سبب میگردد.
گیاه صبر زرد  همانند شیرین بیان خطر کاهش پتاسیم را در پی دارد وبنابر این با دیگوکسین  وداروهای مدر ممکن است تاکیکاردی بطنی بدهد.

تاکیکاردی بطنی یکی از انواع بی نظمی قلبی است که اگر درمان فوری نشود مرگ آنی بهمراه دارد.
بحث تداخل دارویی داروها با گیاهان دارویی وداروهای گیاهی مفصل وبسیار قابل تعمق است.بر اسلس آمارهای قطعی بیش از 15 ملیون نفر مردم آمیکا همزمان با مصرف داروهای نسخه ای از ویتامین ها وداروهای گیاهی استفاده می نمایند ودر نتیجه بسیاری از افراد در معرض خطر تداخل این داروها قرار دارند. در حال حاضر اطلاعات کمی در این باره وجود دارد وآنچه تا کنون منتشر شده است بر اساس پاسخ های آزمایشگاهی وتجارب حیوانی بوده است.پزشکان ،محققین جوان بایستی کاری زیاد  برای وجود تداخل ویا عدم تداخل  انجام دهند .قدر مسلم  محدود بودن گزارش ها و محدود بودن کارهای تحقیقی در این مورد نمی تواند یک نظر قاطعی را بیان نماید.
آزمایشات بالینی برای تایید کلی این بحث لازم است. ما تداخلاتی را مطرح نمودیم که واقیت داشته وگیاهانی را رقم زدیم که مصرف آنها در بین مردم رایج می باشند.
جهت اطلاع بیشتر کاربران عزیز و دانشمند مطالعه  مقاله  هشدار در مصرف داروهای گیاهی ازمجله درد شماره25(نویسندگان: دکتر حسین جعفری،دکتر مینو شهیدی ، دکتر روح ا... میری) توصیه می گردد.