به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان گلپایگان، در 20 کیلومتری گلپایگان روستای تاریخی وداغ قراردارد که منطقهای مستعد کشاورزی ست که در قدیم توسط 12 رشته قنات آبیاری میشد.
در مرکز روستا قلعهای عظیم خشتی وجود دارد که بر روی تپه بنا شده است طبق آخرین کاوشهای باستان شناسی قدمت این قلعه بیش از سه هزار سال میرسد، اما هنوز در فهرست ثبت آثار تاریخی کشور قرار دارد.
مهدی یاوری پروژهشگر و عضو انجمن ورپادگان گلپایگان در این خصوص اظهار داشت: از سازههای روی تپه سه برج به صورت تقریبا سالم است که آثار دیوارهای بین برجها و محل شاه نشین نیز مشخص است.
وی افزود: ساختمان دو برج شبیه به هم و دیگری متفاوت که در قسمت جنوبی قلعه و در پایین بنا یک حمام خزینه ای مشاهده میشود که تا قبل از احداث حمام جدید حدود 50 سال قبل مردم از آن استفاده میشد.
یاوری ادامه داد: در کنار حمام یک چاه آب نیز بود که هم اکنون مشاهده میشود، دور تا دور این بنا خندقی بوده که اکنون دیگر آثاری از آن نیست، این بنا به نظر میآید که روی تپه ساخته شده اما این طور نیست و طبق جستجوی کاوشهای باستان شناسی این بنا دارای یک درب از ضلع شرقی که هم اکنون زیر آوار بسته شده است و به داخل قلعه راه داشته است.
وی گفت: حتی قدیمیهای محل هم از این درب به داخل میرفتند و راهرویی وجود داشته که از پایین تا به داخل برج های بالا قلعه راه ارتباطی وجود داشته است، همچنین آثار یک برج از پایین قلعه ضلع جنوبی مشاهده میشود.
پژوهشگر و عضو انجمن ورپادگان اظهارداشت: از دیگر بناهای اطراف قلعه تاریخی وداغ یک مکتب خانه و همچنین یک قبرستان قدیمی به وسعت 2 هکتار وجود دارد که متاسفانه فقط قسمتی از قبرستان قدیمی باقی مانده است.
وی افزود: موقعیت استثنایی قلعه در کنار جاده اصلی و ارتفاع آن میتواند در آینده تبدیل به یکی از مناطق ویژه گردشگری شهرستان تبدیل شود که متاسفانه پس از چندین بار سرمایه گذار برای بازسازی بنا مراجعه کرده اما نتوانسته با شرایط میراث فرهنگی گلپایگان برای بازسازی کنار بیاید.
یاوری ادامه داد: اکنون ابن بنای تاریخی تخریب شده که مهمترین آن به دلیل اقدامات غیرکارشناسی شهرداری گلشهر مبنی بر ساخت آبشار روی بدنه اصلی این بنا، تخریب برای چمن کاری که سبب شده دور تا دور این بنا خالی شود.
وی با بیان اینکه قسمتی از چمن کاری روی دیواره پارک بر اثر سهل انگاری در هنگام آبیاری به صورت بهمن تخریب و به پایین آمده است، تصریح کرد: کاوشهای باستان شناسی هم مزید بر علت شده است، دوست داران میراث باستانی نگران این موضوع هستند ولی به تنهایی نمیتوان این بنا را از انواع تخریبها محافظت کرد.
محمدتقی فیضی گیاهشناس و اکولوژیست گیاهی همچنین در این خصوص اظهار داشت: قلعه یا تپه تاریخی وداغ در 15 کیلومتری شرق شهر گلپایگان و در غرب شهر گلشهر در محله وداغ و در ارتفاع 1806 متر از سطح دریا واقع شده است.
وی افزود: این تپه به ارتفاع حدود 10 تا 15 متر و بافت خاک رسی و سنگین با کمی شوری، تقریبا دایرهای یا نیم کروی شکل است، که به گفته بزرگان این روستا و بر اساس شواهد و ظواهر به نظر میرسد این تپه بر اساس ساخت و ساز و خراب شدن ساختمان در زمانهای گذشته به مرور زمان بوجود آمده است.
فیضی با بیان اینکه اکنون ساختمان سه برج و یک باب حمام قدیمی خزانهای بر روی این تپه وجود دارد، افزود: قبلا چهار عدد برج داشته که دیوارهای یکی از برجها به مرور زمان طی چند سال اخیر خراب شده است، اطراف این ثپه پارک تفریحی ایجاد شده است.
وی افزود: درسالهای اخیر توسط شهرداری گلشهر اطراف این تپه پارک تفریحی ایجاد شده است، همچنین دور تا دور تپه به ارتفاع حدود یک متر سکوبندی شده و در آن چمن و انواع گیاهان زینتی کاشته شده است.
فیضی افزود: این آبیاری و بافت سنگین و رسی خاک باعث شده گیاهان خودرویی مانند گیاه خاردیو یا تیغ گرگ با دو گونه به نامهای علمی Lycium ruthenicum Murr و Lycium depressum Stocks و گیاه سیاه شور با نام علمی microphysa Suaeda، گیاه خارشتر(تیغ زرده) یا ترنجبین با نام علمی Alhagi persarum، گیاه علف مار یا خیارماری یا کور با نام علمی Capparis spinosa ، گیاه شور بوتهای با نام علمی Salsola dendroides گونه اخیر یعنی گیاه شوربوته ای به طور محدود، چند بوته مجاور و نزدیک فضای سبز بر اثر رطوبت زیاد حاصل از آبیاری گیاهان سبز شده است.
گیاهشناس و اکولوژیست گیاهی بیان داشت: گونههای گیاهی غالب روی تپه را دو گیاه خاردیو و سیاه شور تشکیل میدهند گیاه خاردیو در ساختمان حمام قدیمی به خصوص داخل پاشور حمام سرد را به طور کامل پوشش داده است و با نفوذ ریشه آن داخل دیوار روی پشت بام حمام نیز سبز شده است و ریشه نفوذ کرده آن به داخل دیوارهای پهن حمام به خوبی قابل رویت است.
وی افزود: در واقع یک واحد اکولوژیک از گیاهان طبیعی را بوجود آورده که اگر به پوشش گیاهی طبیعی یا گیاهان خودرو دست زده نشود این پوشش به مرور توسعه پیدا کرده و به احتمال زیاد در آینده کل تپه را فرا می گیرد.
فیضی تأکید کرد: برای حفظ این پوشش گیاهان مصنوعی خودرو اگر حمام و سه برج باقیمانده با کمی هزینه تعمیر و مرمت شود در دراز مدت در این پارک فضای سبز بوجود میآید، و آثار تاریخی در یک منطقه کنار هم دیده میشوند که میتواند یک واحد جذب اکوتوریسم (گردشگر) به خصوص برای دانشجویان و اساتید رشتههای منابع طبیعی، گیاه شناسی و محیط زیست باشد.
وی افزود: این منطقه به خصوص حمام قدیمی و حاشیه رودخانه از مسجد صاحب الزمان تا بالای روستا میتواند به عنوان یک سایت یا پایگاه مطالعاتی برای بررسی ویژگیهای اکولوژیکی گیاه خاردیو یا تیغ گرگ و نقش آن در تخریب دیوارها و کاربرد آن در فضای سبز مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
فیضی افزود: این گونه گیاهی در این منطقه رشد عجیبی داشته است به طوری که ارتفاع آن به حدود دو متر و تاج پوشش آن به بیش از دو متر رسیده است.
وی از شهرداری گلشهر خواستارشد: پوشش گیاهی طبیعی تیه، حمام قدیمی و رودخانه به این شکل حفظ شود و ساختمان حمام و قلعه مرمت شوند تا سه پدیده فضای سبز مصنوعی، فضای سبز طبیعی و آثار تاریخی با هم یکجا در کنار هم دیده شوند.02151/131/15
https://telegram.me/imnanews